Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτινοβολία για να εξουδετερώσει (σκοτώσει) τα καρκινικά κύτταρα, έτσι ώστε να μην μπορούν να πολλαπλασιαστούν.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του αρχικού (πρωτοπαθούς) καρκίνου και για τις μεταστάσεις. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως παρηγορητική θεραπεία.
Ενώ η ακτινοβολία επηρεάζει όλα τα κύτταρα, τα φυσιολογικά κύτταρα αντιστέκονται ή αναρρώνουν καλύτερα από τα αποτελέσματα της ακτινοθεραπείας, συγκριτικά με τα καρκινικά.
Οξείες παρενέργειες (κατά την διάρκεια της ακτινοθεραπείας έως τρεις μήνες μετά)
Η ακτινοβολία στο μαστό μπορεί να προκαλέσει: Ερεθισμό του δέρματος, ξηρότητα και αλλαγές χρώματος, πόνο στο στήθος, οίδημα του μαστού (λεμφοίδημα).
Για να αποφύγετε τον ερεθισμό του δέρματος στην περιοχή του μαστού, προσπαθήστε να μη φοράτε στηθόδεσμο. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, φορέστε ένα μαλακό βαμβακερό στηθόδεσμο χωρίς μπανέλες.
Όψιμες παρενέργειες (μήνες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας)
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει και μακροπρόθεσμες αλλαγές στο μαστό σας. Το δέρμα σας μπορεί να είναι ελαφρώς πιο σκούρο και οι πόροι μπορεί να είναι μεγαλύτεροι και πιο αισθητοί. Το δέρμα μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητο και να το αισθάνεστε παχύτερο και πιο σφριγηλό από ότι ήταν πριν από τη θεραπεία. Μερικές φορές το μέγεθος του μαστού σας μπορεί να αλλάξει – να γίνει μεγαλύτερο λόγω της συσσώρευσης λέμφου ή μικρότερο λόγω του ουλώδους ιστού. Αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να διαρκέσουν πολύ μετά τη θεραπεία αλλά όχι περισσότερο από ένα χρόνο.
Μετά από περίπου ένα χρόνο, δεν θα πρέπει να έχετε νέες αλλαγές στην εμφάνιση του ακτινοβοληθέντος μαστού σας. Εάν δείτε αλλαγές στο μέγεθος του μαστού, το σχήμα, την εμφάνιση ή την υφή μετά από αυτό το διάστημα, ενημερώστε αμέσως τους θεράποντες ιατρούς σας γιατί μπορεί να πρόκειται για υποτροπή της νόσου.
Λιγότερο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες
Αν και είναι σπάνιο, η ακτινοβολία του μαστού μπορεί να επηρεάσει τα όργανα του θώρακα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και των πνευμόνων. Αυτό δεν είναι τόσο συνηθισμένο σήμερα όσο ήταν στο παρελθόν, επειδή οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας επιτρέπουν στους ακτινοθεραπευτές ογκολόγους να εστιάζουν καλύτερα την ακτινοβολία με χιλιοστομετρική ακρίβεια στην περιοχή ενδιαφέροντος. Έτσι κατορθώνουμε να μειώνουμε στο ελάχιστο την έκθεση της καρδιάς και των πνευμόνων. Παράλληλα οι σύγχρονοι γραμμικοί επιταχυντές περιλαμβάνουν ενσωματωμένο αξονικό τομογράφο (IGRT) παρέχοντας τη δυνατότητα ελέγχου της θεραπείας και αυτόματης διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων.
Καρδιακές επιπλοκές: Η ακτινοθεραπεία στον αριστερό μαστό μπορεί σπάνια να προκαλέσει σκλήρυνση των αρτηριών, στεφανιαία νόσο, βαλβιδική νόσο ή αρρυθμίες.
Νεότερες εξελιγμένες τεχνικές όπως το σύστημα ABC (Active Breathing CoordinatorTM) βοηθά τον ασθενή να ελέγχει την αναπνοή του κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης. Η διαδικασία επιτρέπει τη χορήγηση της ακτινοθεραπείας στη φάση βαθιάς εισπνοής, κατά την οποία η απόσταση της καρδιάς από τον μαστό και το θωρακικό τοίχωμα είναι μεγαλύτερη, ενώ ταυτόχρονα η δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει η καρδιά και ο πνεύμονας ελαχιστοποιείται. Ρωτήστε τον γιατρό σας αν το νοσοκομείο που εργάζεται διαθέτει την συγκεκριμένη τεχνική.
Πνευμονίτιδα: Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή του μαστού μπορεί σπάνια να προκαλέσει φλεγμονή των πνευμόνων από την ακτινοβολία, η οποία ονομάζεται μετακτινική πνευμονίτιδα.
Βλάβη στα νεύρα στον ώμο και το χέρι: Η ακτινοβολία του μαστού της μασχάλης και του υπερκλειδίου βόθρου μπορεί μερικές φορές να βλάψει το βραχιόνιο πλέγμα που είναι το δίκτυο των νεύρων που εκτείνεται από την περιοχή του αυχένα, τον άνω θώρακα, τον ώμο και του άνω άκρου. Αυτό ονομάζεται βραχιόνια πλεξοπάθεια και μπορεί να οδηγήσει σε μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, πόνο και αδυναμία στον ώμο, και το χέρι.
