Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες αποτελεί το 1% του συνόλου των καρκίνων του μαστού. Η μέση ηλικία διάγνωσης του καρκίνου αυτού είναι τα 70 έτη και έχει παρόμοια βιολογική συμπεριφορά με τον καρκίνο του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Μπορεί ο μαστικός ιστός στους άνδρες να είναι λιγότερος από ό,τι στις γυναίκες, όμως ακόμη κι έτσι, οι άνδρες παραμένουν ευάλωτοι στη νόσο, ειδικά όταν υπάρχουν γενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου.
Η σωστή ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού στους άνδρες είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη αντιμετώπιση και την αύξηση της πιθανότητας επιβίωσης.
Συμπτώματα ανδρικού καρκίνου μαστού
Όπως στις γυναίκες, έτσι και στον καρκίνο του μαστού στον άνδρα, τα συμπτώματα του είναι πολύ συγκεκριμένα και ενδεικτικά. Μάλιστα στην περίπτωση των ανδρών, είναι πιο εμφανή, καθώς οι οποιεσδήποτε αλλαγές στο στήθος τους είναι αρκετά πιο ορατές σε σχέση με τις αλλαγές στο γυναικείο στήθος.
Κλινικά, συνήθως ανευρίσκεται μια ανώδυνη, ψηλαφητή μάζα κάτω από το σύμπλεγμα θηλής-θηλαίας άλω με διάμετρο περί τα 3cm. Άλλα συμπτώματα αποτελούν:
- η έκκριση από τη θηλή
- η μαστίτιδα
- η διάχυτη διόγκωση του μαστού
- η εξέλκωση του δέρματος και
- η μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια.
Η διάγνωση πάντως στην πλειονότητα των περιπτώσεων γίνεται καθυστερημένα και η συμμετοχή των λεμφαδένων είναι πολύ συχνή.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Καθώς ο καρκίνος μαστού στους άνδρες δεν είναι ούτε κατ’ ελάχιστο τόσο συχνό φαινόμενο όσο στις γυναίκες, δεν έχει μελετηθεί εκτενώς ώστε να μπορούν να καθοριστούν ακριβείς αιτίες ή παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην εμφάνισή του. Ωστόσο οι επιστήμονες είναι σε θέση να αναγνωρίσουν ορισμένα μοτίβα και υπόβαθρο που μπορεί να συνδέεται με την εμφάνιση του.
Συγκεκριμένα, στις αιτίες συγκαταλέγονται:
- Γενετική προδιάθεση: Μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο.
- Ορμονικές διαταραχές: Αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να συνδέονται με την ανάπτυξη της νόσου.
- Ηλικία: Οι περισσότεροι άνδρες διαγιγνώσκονται σε ηλικίες άνω των 60.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Έκθεση σε ακτινοβολία ή χημικές ουσίες.
Αντίστοιχα, οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου μαστού στους άνδρες περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό: Άνδρες με συγγενείς που είχαν καρκίνο του μαστού διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Κληρονομικές γενετικές μεταλλάξεις: Οι άνδρες με μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA2 έχουν αυξημένη πιθανότητα.
- Σύνδρομο Klinefelter: Αυτή η γενετική διαταραχή προκαλεί αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων.
- Παχυσαρκία: Αυξάνει τα επίπεδα οιστρογόνων στον οργανισμό.
- Ηπατικές νόσοι: Ορισμένες ασθένειες, όπως η κίρρωση ήπατος, μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα ορμονών αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρκίνο μαστού στους άνδρες.
Η γυναικομαστία δεν έχει αποδειχθεί ως αιτιολογικός παράγοντας ανάπτυξης καρκίνου και μόνο στο σύνδρομο Klinefelter συνυπάρχουν οι δύο οντότητες.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του καρκίνου μαστού στους άνδρες βασίζεται σε μια σειρά εξετάσεων, παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιούνται στις γυναίκες. Ωστόσο, λόγω της σπανιότητας της νόσου στους άνδρες, η διάγνωση συχνά γίνεται σε πιο προχωρημένα στάδια και μπορεί να περιλαμβάνει:
- Κλινική εξέταση: Ο γιατρός εξετάζει το στήθος, τις θηλές και τους γύρω λεμφαδένες για την παρουσία όγκων, πρηξίματος ή άλλων αλλαγών.
- Απεικονιστικές εξετάσεις: Μαστογραφία για να ανιχνευθούν ανωμαλίες στους ιστούς του μαστού, υπερηχογράφημα μαστού που παρέχει λεπτομερείς εικόνες και βοηθά στον διαχωρισμό κυστικών από συμπαγείς μάζες και μαγνητική τομογραφία (MRI), η οποία χρησιμοποιείται για πιο λεπτομερή απεικόνιση, εάν κρίνεται απαραίτητο.
- Βιοψία: είτε με λεπτή βελόνα (FNA) για κυτταρολογική εξέταση είτε μεγαλύτερη εκτομή (π.χ. core biopsy) για ιστολογική διερεύνηση.
- Ανάλυση λεμφαδένων: Εξετάζεται αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες κοντά στη μασχάλη.
- Γενετικός έλεγχος: Για άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού, εξετάζεται η πιθανή παρουσία μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2.
- Αξιολόγηση εξάπλωσης: Εξετάσεις όπως αξονική τομογραφία (CT), σπινθηρογράφημα οστών ή PET scan μπορεί να γίνουν για να εντοπιστεί πιθανή μετάσταση σε άλλα μέρη του σώματος.
- Ορμονικοί υποδοχείς και HER2: Η ανάλυση των καρκινικών κυττάρων μπορεί να προσδιορίσει αν ο καρκίνος είναι ευαίσθητος στις ορμόνες ή αν εκφράζει τον υποδοχέα HER2, καθοδηγώντας την κατάλληλη θεραπεία.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της πρόγνωσης. Παρόλο που αρκετοί άνδρες δυσκολεύονται να αναζητήσουν βοήθεια για τυχόν ύποπτα συμπτώματα της συγκεκριμένης πάθησης, αν υπάρχει η παραμικρή υποψία, η άμεση επίσκεψη σε ειδικό είναι απαραίτητη. Ένας έμπειρος και εξειδικευμένος μαστολόγος είναι σε θέση να αναγνωρίσει την πάθηση από τα πρώτα συμπτώματα και να σας καθοδηγήσει στην καλύτερη θεραπεία.
Θεραπευτικές οδοί και ποσοστά επιβίωσης
Η θεραπεία του καρκίνου μαστού στους άνδρες ως διαδικασία δεν διαφέρει πολύ από τη θεραπεία που προτείνεται για τις γυναίκες, ενώ ο συνδυασμός των θεραπευτικών επιλογών και η γενικότερη προσέγγιση της θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο εντοπίστηκε ο νόσος.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στους άνδρες γίνεται συνήθως με μαστεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης, κυρίως λόγω του μεγάλου μεγέθους σε σχέση με το μαζικό αδένα κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Σε ασθενείς με κλινικά αψηλάφητους λεμφαδένες μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία του λεμφαδένα φρουρού, ώστε να αποφευχθεί ο καθαρισμός της μασχάλης και η νοσηρότητα που τον συνοδεύει σε περίπτωση που η βιοψία προκύψει αρνητική.
Συμπληρωματικά της χειρουργικής θεραπείας μπορούν να χορηγηθούν ακτινοθεραπεία για ελάττωση της τοπικής υποτροπής της νόσου καθώς και ορμονοθεραπεία, με κυριότερο παράγοντα την ταμοξιφένη. Το 80% των καρκίνων του μαστού στους άνδρες έχουν θετικούς ορμονικούς υποδοχείς. Χημειοθεραπεία λαμβάνουν οι ασθενείς προχωρημένων σταδίων και ιδίως αν έχουν μη ορμονοεξαρτώμενους όγκους.
Η ορχεκτομή αποτελούσε μέθοδο αντιμετώπισης της νόσου κυρίως κατά το παρελθόν. Σήμερα μπορεί να εφαρμοστεί σαν 2ης γραμμής ορμονικός χειρισμός σε ασθενείς με ορμονοεξαρτώμενους όγκους και χαρακτηρίζεται από ανταπόκριση σε ποσοστό 80% των ασθενών.
Η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού στους άνδρες δεν είναι καλή δεδομένης της καθυστερημένης διάγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου. Η 5ετής επιβίωση υπολογίζεται στο 85% όταν δεν υπάρχει συμμετοχή των λεμφαδένων και πέφτει στο 50% όταν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες.
Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες, αν και σπάνιος, είναι μια υπαρκτή και σοβαρή κατάσταση που απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η ενημέρωση γύρω από τα συμπτώματα, τους παράγοντες κινδύνου και τις διαθέσιμες θεραπείες είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης.
Αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα, μην διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν ειδικό. Η επικοινωνία με γιατρό σας μπορεί να αποβεί σωτήρια, καθώς η πρόληψη και η άμεση αντιμετώπιση του καρκίνου σώζουν ζωές.
Ο χειρουργός μαστού Δρ. Ιωάννης Φλέσσας είναι στη διάθεσή σας για να λύσει οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τον καρκίνο του μαστού στους άνδρες. Επικοινωνήστε μαζί του για να κλείσετε το ραντεβού σας.
