Η κύρια ταξινόμηση του καρκίνου του μαστού είναι ανάμεσα σε πορογενή και λοβιακό τύπο που προκύπτουν ανάλογα με το εάν η ανάπτυξή του έχει γίνει σε κάποιο πόρο ή λοβίο αντίστοιχα. Εάν τα καρκινικά κύτταρα έχουν διασπάσει τη βασική μεμβράνη και έχουν επεκταθεί στον γύρω φυσιολογικό ιστό, ο καρκίνος χαρακτηρίζεται ως διηθητικός, ενώ εάν παραμένουν εντός της βασικής μεμβράνης ο καρκίνος χαρακτηρίζεται ως μη διηθητικός (in situ). Σήμερα πάντως γνωρίζουμε ότι ο διηθητικός καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται από τα επιθηλιακά κύτταρα στην τελική πορολοβιακή μονάδα και προκύπτουν επιμέρους ιστολογικές κατηγορίες (Πίνακας 1). Η ταξινόμηση σε αυτά τα είδη αυτή έχει σημασία καθώς οι διάφοροι ιστολογικοί τύποι εμφανίζουν διαφορετική βιολογική συμπεριφορά και έχουν διαφορετική πρόγνωση για την επιβίωση της ασθενούς.
Πίνακας 1. Ιστολογικοί τύποι καρκίνου του μαστού
| Α) Μη διηθητικός καρκίνος του μαστού DCIS |
| In situ πορογενής καρκίνος (5%) In situ λοβιακός καρκίνος (ή λοβιακή νεοπλασία) (2%) |
| Β) Διηθητικός καρκίνος του μαστού – Διηθητικό καρκίνωμα μαστού μη ειδικού τύπου (NST) |
| Πορογενής καρκίνος, που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων του μαστού (80-90%) Βλεννώδης καρκίνος (2-3%)Μυελοειδής καρκίνος (3-4%)Θηλώδης καρκίνος (2%)Σωληνώδης καρκίνος (1%)Αδενοκυστικός καρκίνος (1%) Λοβιακός καρκίνος (10%) Φλεγμονώδης καρκίνος (1-5%) Άλλοι σπάνιοι καρκίνοι (<1%) |
| Γ) Νόσος Paget θηλής του μαστού |
| Δ) Μη επιθηλιακός καρκίνος (<1%) |
Τα τελευταία χρόνια έχουν διαπιστωθεί μια σειρά από παθολογοανατομικά χαρακτηριστικά που μαζί με τον βαθμό διαφοροποίησης του όγκου παίζουν ρόλο στην επιθετικότητα του καρκίνου του μαστού και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις όσον αφορά το είδος της χειρουργικής εκτομής αλλά και της χορήγησης συμπληρωματικής θεραπείας (ακτινοβολίας-χημειοθεραπείας). Τέτοια είναι η λεμφαγγειακή διασπορά, η συνύπαρξη in situ καρκίνου, η έκφραση των οιστρογονικών και προγεστερονικών υποδοχέων καθώς και του c-erb-B2, η έκφραση του p53 και του Κi-67 κ.α.
Σταδιοποίηση Καρκίνου Του Μαστού
Η σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού γίνεται με βάση το σύστημα ΤΝΜ (Τ: Όγκος – N: Λεμφαδένες – M: Απομακρυσμένες μεταστάσεις):
Σταδιοποίηση Όγκου-Tumor (T)
Η κλινική (T) και παθολογοανατομική (pT) κατάταξη ταυτίζονται. Εκείνο που τις διαφοροποιεί είναι ο τρόπος υπολογισμού του μεγέθους του όγκου που, στη μεν πρώτη περίπτωση γίνεται με φυσική εξέταση ή μαστογραφία, στη δε δεύτερη βασίζεται στο διηθητικό στοιχείο του όγκου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παθολογοανατομική κατάταξη του όγκου απαιτεί την απουσία μακροσκοπικής νεοπλασματικής διήθησης των ορίων εκτομής, ενώ είναι αποδεκτή επί ύπαρξης μικροσκοπικής διήθησης σε κάποιο από τα όρια εκτομής.
Η κατάταξη όσον αφορά το μέγεθος του όγκου έχει ως εξής:
| ΤΧ Αδυναμία εκτίμησης του πρωτοπαθούς όγκου |
| Τ0 Απουσία ενδείξεων πρωτοπαθούς όγκου |
| Τis Καρκίνος in situ |
| Ενδοπορικός |
| Λοβιακός |
| Νόσος Paget της θηλής |
| Τ1 Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου ≤ 2 cm |
| Τ1mic Μικροδιήθηση μεγίστης διαμέτρου ≤ 0.1 cm |
| Τ1a Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου ≤ 0.5 cm. |
| Τ1b Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου >0.5 και ≤ 1.0 cm. |
| Τ1c Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου >1.0 και ≤ 2.0 cm. |
| Τ2 Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου >2.0 και ≤ 5.0 cm. |
| Τ3 Πρωτοπαθής όγκος μεγίστης διαμέτρου >5.0 cm. |
| Τ4 Πρωτοπαθής όγκος με επέκταση στο θωρακικό τοίχωμα ή και στο δέρμα |
| Τ4a Επέκταση στο θωρακικό τοίχωμα (δεν συμπεριλαμβάνει τον μείζονα θωρακικό μυ) |
| Τ4b Οίδημα (φλοιός πορτοκαλιού), εξέλκωση, διήθηση, δορυφόρα οζίδια στο δέρμα του μαστού |
| Τ4c Συνύπαρξη T4a και Τ4b |
| Τ4d Φλεγμονώδης καρκίνος |
Σταδιοποίηση Επιχώριων Λεμφαδένων-Nodes (N)
Κλινική Ταξινόμηση
| ΝΧ Αδυναμία εκτίμησης των επιχωρίων λεμφαδένων (π.χ. αφαίρεση κατά το παρελθόν) |
| Ν0 Απουσία μετάστασης στους επιχώριους λεμφαδένες |
| Ν1 Μετάσταση σε κινητούς, ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| Ν2 Μετάσταση σε ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες, συμφυομένους μεταξύ τους ή με γειτονικά ανατομικά στοιχεία |
| Ν2a Μετάσταση σε ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες, συμφυομένους μεταξύ τους ή με γειτονικά ανατομικά στοιχεία |
| Ν2b Μετάσταση σε ομόπλευρους έσω μαστικούς λεμφαδένες χωρίς κλινική εικόνα μετάστασης στους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| Ν3 Μετάσταση σε ομόπλευρους υπερκλείδιους ή υποκλείδιους ή σε ομόπλευρους έσω λεμφαδένες μαστού και ταυτόχρονα κλινική εικόνα που παρουσιάζει μετάσταση στους λεμφαδένες της μασχάλης |
| Ν3a Μετάσταση σε ομόπλευρους υποκλείδιους λεμφαδένες |
| Ν3b Μετάσταση σε ομόπλευρους έσω μαστικούς λεμφαδένες και μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| Ν3c Μετάσταση σε ομόπλευρους υπερκλείδιους λεμφαδένες |
Παθολογοανατομική Ταξινόμηση
Απαιτεί την εξαίρεση των λεμφαδένων τουλάχιστον του κατώτερου επιπέδου – Ι. Διαμορφώνεται ως εξής:
| pΝΧ Αδυναμία εκτίμησης των επιχωρίων λεμφαδένων (π.χ. μη επαρκής εκτομή ή παλαιότερη αφαίρεση) |
| pΝ0 Απουσία μετάστασης στους επιχώριους λεμφαδένες |
| pΝ1 Μετάσταση σε 1-3 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες ή/και σε μη κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες |
| pN1mi Μικρομετάσταση, (<0.2 εκ.) |
| pN1a Μετάσταση σε 1-3 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| pN1b Μετάσταση σε μη κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες |
| pN1c Μετάσταση σε 1-3 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες ή/και σε μη κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες |
| pΝ2 Μετάσταση σε 4-9 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες ή σε κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες χωρίς κλινική εικόνα μετάστασης στους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| pN2a Μετάσταση σε 4-9 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες (σε έναν εκ των οποίων >0.2 εκ) |
| pN2b Μετάσταση σε κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες χωρίς κλινική εικόνα μετάστασης στους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| pΝ3 Μετάσταση σε >10 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες, ή σε ομόπλευρους υπερκλείδιους λεμφαδένες ή σε ομόπλευρους υποκλείδιους λεμφαδένες ή σε κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες και συγχρόνως κλινική εικόνα μετάστασης σε 1 τουλάχιστον από τους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| pN3a Μετάσταση σε >10 ομόπλευρους μασχαλιαίους λεμφαδένες ή σε υποκλείδιους λεμφαδένες |
| pN3b Μετάσταση σε κλινικά διηθημένους έσω μαστικούς λεμφαδένες και συγχρόνως κλινική εικόνα μετάστασης σε 1 τουλάχιστον από τους μασχαλιαίους λεμφαδένες |
| pN3c Μετάσταση σε ομόπλευρους υπερκλείδιους λεμφαδένες |
Σταδιοποίηση Απομακρυσμένων Μεταστάσεων (Μ)
Ανάλογα με την ανάδειξη ή όχι απομακρυσμένων μεταστάσεων το σύστημα ΤΝΜ περιέχει τρεις υποκατηγορίες:
| MX Αδυναμία εκτίμησης ύπαρξης μεταστάσεων |
| M0 Απουσία μεταστάσεων |
| M1 Ύπαρξη μεταστάσεων |
Τα στάδια του καρκίνου του μαστού που προκύπτουν με βάση το σύστημα ΤΝΜ φαίνονται στον Πίνακα 4:
Πίνακας 2: Στάδια καρκίνου του μαστού με βάση το σύστημα ΤΝΜ
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε 4 βασικά στάδια, τα οποία είναι τα εξής:
- Στάδιο 1: Στο αρχικό στάδιο, ο καρκίνος είναι μικρού μεγέθους και περιορίζεται μόνο στον μαστό.
- Στάδιο 2 ή 3: Στα πιο προχωρημένα στάδια, ο καρκίνος έχει ήδη εξαπλωθεί σε σημεία περιμετρικά του μαστού.
- Στάδιο 4: Στο τέταρτο στάδιο, ο καρκίνος έχει πλέον εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές του σώματος.
| ΣΤΑΔΙΟ | T | N | M |
| 0 | Tis | N0 | M0 |
| I | T1 | N0 | M0 |
| IIA | T0-T1 | N1 | M0 |
| IIB | T2 T3 | N1 N0 | M0 M0 |
| IIIA | T0-T2 T3 | N2 N1 –N2 | M0 M0 |
| IIIB | T4 | N0-N2 | M0 |
| IIIC | Κάθε T | N3 | M0 |
| IV | Κάθε T | Κάθε N | M1 |
Ο μαστολόγος Δρ. Ιωάννης Φλέσσας βρίσκεται στη διάθεσή σας, για να σας ενημερώσει πλήρως αναφορικά με τον καρκίνο του μαστού, τα στάδια και τους ιστολογικούς τύπους του. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον Χειρουργό Μαστού και κλείστε το ραντεβού σας.
