Τι Είναι Η Μαστίτιδα
Η μαστίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση του μαστού που επηρεάζει κυρίως γυναίκες κατά την περίοδο της γαλουχίας, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και εκτός αυτής. Πρόκειται για μια λοίμωξη ή φλεγμονή που προκαλείται από τη συσσώρευση γάλακτος ή τη διείσδυση βακτηρίων μέσω τραυματισμένων θηλών. Εμφανίζεται συχνότερα στις πρώτες έξι εβδομάδες του θηλασμού, αλλά δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε αυτό το διάστημα. Η φλεγμονή στο στήθος μπορεί να είναι επώδυνη και εξαντλητική, όμως με τη σωστή θεραπεία υποχωρεί σύντομα.
Συμπτώματα Μαστίτιδας
Τα βασικά συμπτώματα της μαστίτιδας περιλαμβάνουν:
- Ερυθρότητα και πρήξιμο σε μια περιοχή του μαστού
- Τοπική αύξηση της θερμοκρασίας στο σημείο της φλεγμονής
- Έντονος πόνος ή ευαισθησία
- Πυρετός και γενικό αίσθημα κόπωσης
- Σκληρότητα ή εμφάνιση εξογκωμάτων στο στήθος
- Δυσκολία στη ροή του γάλακτος ενώ γίνεται ο θηλασμός
Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά και να συνοδεύονται από αίσθημα αδιαθεσίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστούν ρίγη ή πτώση της ενέργειας.
Κατηγορίες Φλεγμονής Στο Στήθος
Η φλεγμονή του μαστού διακρίνεται σε 3 κατηγορίες, οι οποίες είναι οι εξής:
- Μαστίτιδα εντός θηλασμού
- Μαστίτιδα εκτός θηλασμού
- Φλεγμονώδης καρκίνος
Εντός Γαλουχίας
Η μαστίτιδα που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι συνήθως αποτέλεσμα:
- Κακής αποστράγγισης του μαστού
- Αποφράξεων στους γαλακτοφόρους πόρους
- Τραυματισμών στις θηλές που διευκολύνουν την είσοδο βακτηρίων
Η σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος και η τακτική αποστράγγιση μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης μαστίτιδας. Επίσης, η διατήρηση της υγιεινής είναι καίριας σημασίας για την αποτροπή βακτηριακών λοιμώξεων.
Οι φλεγμονές εντός της περιόδου της γαλουχίαςείναι οι εξής:
- Επώδυνες θηλές: Eμφανίζονται κατά τη γαλουχία και οφείλονται σε μικροκακώσεις των θηλών από βρέφος. Στην τυπική τους μορφή παρουσιάζονται ως αβαθείς αμυχές, εξελκώσεις, ή ραγάδες. Η κατάσταση αυτή καθιστά επώδυνη έως και αδύνατη τη γαλουχία με αποτέλεσμα την κατάργηση του αντανακλαστικού παραγωγής γάλακτος και επακόλουθη επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Θεραπευτικά συστήνεται η προσωρινή διακοπή του θηλασμού με ταυτόχρονη αντισηψία του δέρματος και τεχνητή αφαίρεση του γάλακτος.
- Υπερφόρτωση μαστών: Τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό μπορεί να συμβεί κατακράτηση γάλακτος εντός του μαστού με αποτέλεσμα την λεγόμενη υπερφόρτωση των μαστών. Συνήθως οφείλεται σε ανεπαρκή άμελξη της θηλής από το βρέφος με αποτέλεσμα τη δημιουργία οιδήματος, φλεγμονής με ερυθρότητα του δέρματος και λοιμώξεις. Θεραπευτικά γίνεται κένωση του μαστού και σε ειδικές περιπτώσεις χορηγείται παράλληλα ωκυτοκίνη.
- Μαστίτιδα λοχείας: Η μαστίτιδα κατά τη λοχεία είναι σχετικά συχνό φαινόμενο που εμφανίζεται κατά κανόνα τη δεύτερη εβδομάδα θηλασμού. Οφείλεται σε μικροβιακούς παράγοντες, και κυρίως στον Staphylococcus Aureus και στον Staphylococcus Epidermidis, που εισέρχονται στο μαζικό παρέγχυμα λόγω μικροτραυματισμών στην περιοχή της θηλής που οφείλονται στον θηλασμό.
- Απόστημα του μαστού: Η μόλυνση από τους μικροβιακούς παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με τη μαστίτιδα λοχείας, μπορεί να οδηγήσει, επιπλέον, στη δημιουργία αποστήματος του μαστού.
- Γαλακτοκήλη: Αποτελεί σπάνια νόσο που εμφανίζεται σε νεαρές γυναίκες λίγο μετά τη διακοπή της γαλουχίας ή και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Προκαλείται από απόφραξη κάποιου γαλακτοφόρου πόρου από στερεοποιημένα υπολείμματα γάλακτος ανάμεικτα με κυτταρικά στοιχεία. Συνήθως, ακολουθεί διάταση του πάσχοντος πόρου και η δημιουργία υποθηλαίων αποστημάτων. Επί αυτόματης ρήξεως της αποστηματικής κοιλότητας η νόσος υποχωρεί, αλλά συχνά δημιουργείται σηραγγώδης πόρος που προδιαθέτει σε υποτροπή.
Εκτός Γαλουχίας
Η μαστίτιδα εκτός γαλουχίας μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκες ή άνδρες και διακρίνεται σε:
- Περιθηλαία φλεγμονή: Μια λοίμωξη γύρω από τη θηλή, συχνά λόγω καπνίσματος ή ορμονικών αλλαγών.
- Περιπορική μαστίτιδα: Μια φλεγμονή που αφορά τους πόρους γύρω από τη θηλή.
- Κοκκιωματώδη μαστίτιδα: Πρόκειται για μια σπάνια καλοήθη φλεγμονώδη νόσο.
- Ειδική μαστίτιδα: Φυματίωση, σύφιλη, από σιλικόνη/ξένο σώμα, έκζεμα, από διαπύηση σμηγματογόνου κύστης στην περιοχή του μαστού, κ.λπ.
Η φλεγμονή του μαστού μπορεί να αφορά την περιοχή γύρω από τη θηλή και τη θηλαία άλω ή να εμφανίζεται στην περιφέρεια του μαστού. Στη δεύτερη περίπτωση η νόσος μπορεί να σχετίζεται με άλλες παθήσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα, θεραπεία με στεροειδή φάρμακα, τραύμα, κ.ά. Ανεξαρτήτως του είδους και του αιτίου που προκάλεσε την μαστίτιδα, η φλεγμονή μπορεί να συνοδεύεται από τη δημιουργία αποστήματος ή/και συριγγίου.
Φλεγμονώδης Καρκίνος
Ο φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή μορφή καρκίνου που μπορεί να μιμείται τα συμπτώματα της μαστίτιδας. Χαρακτηρίζεται από έντονη ερυθρότητα, πάχυνση του δέρματος και γρήγορη εξέλιξη. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή αντιμετώπιση, καθώς ο φλεγμονώδης καρκίνος είναι ιδιαίτερα επιθετικός.
Αίτια Μαστίτιδας
Τα βασικά αίτια της μαστίτιδας είναι τα παρακάτω:
- Συσσώρευση γάλακτος λόγω κακής αποστράγγισης
- Διείσδυση βακτηρίων μέσω τραυματισμένων θηλών
Επιπλέον, οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης καθώς και η χρήση στενών ρούχων ή στηθόδεσμων που προκαλούν πίεση στους γαλακτοφόρους πόρους αποτελούν δύο παράγοντες κινδύνου στους οποίους πρέπει να σταθούμε.
Η αναγνώριση και η αποφυγή αυτών των παραγόντων μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης μαστίτιδας. Σε μη θηλάζουσες, η φλεγμονή μαστού μπορεί να σχετίζεται με παράγοντες όπως το κάπνισμα ή οι ορμονικές διαταραχές.
Θεραπεία Φλεγμονής Στο Στήθος
Η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα και την αιτία της μαστίτιδας και μπορεί να περιλαμβάνει:
- Αντιβιοτική αγωγή: Σε περίπτωση λοίμωξης από βακτήρια, τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα. Τα φάρμακα επιλέγονται με βάση το είδος των βακτηρίων και τη σοβαρότητα της λοίμωξης.
- Ανακούφιση μέσω θηλασμού: Συχνός θηλασμός για την αποσυμφόρηση του μαστού, ακόμα και αν υπάρχει πόνος. Η χρήση αντλιών γάλακτος μπορεί επίσης να βοηθήσει.
- Θερμά επιθέματα: Εφαρμογή θερμότητας πριν τον θηλασμό για να διευκολυνθεί η ροή του γάλακτος και να μειωθεί ο πόνος.
- Μασάζ και αποστράγγιση: Ελαφρύ μασάζ με κινήσεις προς τη θηλή για την αποδέσμευση των αποφραγμένων πόρων.
- Χειρουργική παρέμβαση: Σε σπάνιες περιπτώσεις αποστήματος, μπορεί να απαιτείται παροχέτευση μέσω χειρουργικής διαδικασίας.
Επιπλέον, η ξεκούραση και η διατήρηση της σωστής ενυδάτωσης βοηθούν στην ανάρρωση. Η διάρκεια της μαστίτιδας εξαρτάται από την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, αλλά συνήθως υποχωρεί μέσα σε μία εβδομάδα.
Εντός Θηλασμού
Κατά κανόνα, η αντιμετώπιση των φλεγμονών της περιόδου γαλουχίας είναι συντηρητική και συνίσταται στη λήψη αντιβιοτικής αγωγής. Μόνο στην περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής απαιτείται χειρουργική παρέμβαση. Σε περίπτωση δημιουργίας αποστήματος η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική απλή παροχέτευση της αποστηματικής κοιλότητας με τοπική αναισθησία. Το χειρουργείο διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά και δεν χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο. Στην περίπτωση της γαλακτοκήλης συγκεκριμένα, η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στη χορήγηση αντιβιοτικής θεραπείας καθώς και στην παροχέτευση υπάρχοντος αποστήματος με ταυτόχρονη εκτομή του σηραγγώδους πόρου.
Εκτός Θηλασμού
Στις περισσότερες περιπτώσεις φλεγμονών εκτός θηλασμού, η μαστίτιδα υποχωρεί επίσης με τη λήψη αντιμικροβιακής αγωγής. Χορηγείται αντιβιοτικό ή συνδυασμός αντιβιοτικών για 10-15 ημέρες καθώς και παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Είθισται να προηγείται καλλιέργεια της περιοχής και αντιβιόγραμμα προς αναγνώριση του παθογόνου μικροβίου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου η μαστίτιδα συνοδεύεται από υψηλό πυρετό, απαιτείται ενδοφλέβια λήψη αντιβίωσης για τουλάχιστον δύο εικοσιτετράωρα. Χειρουργική θεραπεία απαιτείται μόνο σε περιπτώσεις αποστήματος καθώς και σε περιπτώσεις υποτροπιάζουσας μαστίτιδας με συνοδό συρίγγιο. Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται σε απλή παροχέτευση του αποστήματος με τοπική αναισθησία, ενώ στις περιπτώσεις συριγγίου απαιτείται η πλήρης αφαίρεση του σηραγγώδους πόρου από το δέρμα μέχρι το μαζικό παρέγχυμα (με τοπική ή ελαφρά γενική αναισθησία).
Πρόληψη Μαστίτιδας
Η πρόληψη είναι σημαντική για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης μαστίτιδας. Μερικές συμβουλές περιλαμβάνουν:
- Καλή υγιεινή των θηλών και αποφυγή τραυματισμών.
- Συχνός θηλασμός ή άντληση γάλακτος για την αποτροπή συσσώρευσης.
- Χρήση κατάλληλων στηθόδεσμων που δεν πιέζουν το στήθος.
- Αντιμετώπιση μικρών προβλημάτων, όπως ραγάδες στις θηλές, πριν εξελιχθούν σε μεγαλύτερα ζητήματα.
Αν υποψιάζεστε ότι έχετε μαστίτιδα ή αντιμετωπίζετε επίμονα συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, συμβουλευτείτε άμεσα έναν ειδικό. Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία μπορούν να αποτρέψουν σοβαρές επιπλοκές. Ενημερωθείτε για τις διαθέσιμες θεραπείες και λάβετε την κατάλληλη υποστήριξη για να ανακτήσετε γρήγορα την υγεία σας.
Ο μαστολόγος Δρ. Ιωάννης Φλέσσας βρίσκεται στη διάθεσή σας, για να σας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες αναφορικά με τη μαστίτιδα με θηλασμό ή χωρίς θηλασμό. Μάθετε τι είναι, πόσο κρατάει, πώς αντιμετωπίζεται και ό,τι είναι χρήσιμο να γνωρίζετε. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον Χειρουργό Μαστού και προγραμματίστε το ραντεβού σας.
